Útlendingamál
Framsókn
Framsókn vill inngildandi nálgun í málefnum útlendinga, sem snýr að því að virkja allt fólk til þátttöku, viðurkenna og virða fjölbreytileikann og gera alltaf ráð fyrir honum. Inngilding er samvinnuverkefni alls samfélagsins. Það kallar á vinnu að inngildingu á flestum sviðum samfélagsins til að stuðla að virkri þátttöku fólks af erlendu bergi brotnu jafnt í samfélaginu sem og á vinnumarkaði. Framsókn leggur áherslu á að lykill að inngildingu er betra aðgengi að íslensku og samfélagsfræðslu fyrir innflytjendur á öllum aldri og á öllum skólastigum, sem og viðurkenning á þekkingu og reynslu innflytjenda.
Framsókn vill innleiða hvata til íslenskunáms og tryggja rétt innflytjenda til íslenskunáms á vinnutíma, þeim að kostnaðarlausu. Þá vill Framsókn að ríkið leggi áherslu á að styðja við tækniframþróun sem auðveldar fólki að læra íslensku.
Framsókn leggur áherslu á stuðning við börn af erlendum uppruna, með móðurmálskennslu og stuðning við leik- og grunnskóla. Markmiðið er að tryggja samræmda þjónustu og viðeigandi stuðning fyrir alla.
Huga þarf að farsæld barna sem hingað flytja. Framsókn leggur áherslu á að tryggja börnum af erlendum uppruna nauðsynlegan stuðning til virkar þátttöku í samfélaginu, hvort sem er í skólakerfinu, tómstundastarfi eða á öðrum sviðum samfélagsins. Framsókn vill tryggja aukna þátttöku barna af erlendum uppruna í íþrótta- og tómstundastarfi, enda gegnir það mikilvægu hlutverki hvað varðar aðlögun að samfélaginu.
Framsókn vill bæta móttöku og þjónustu við umsækjendur um alþjóðlega vernd með auknu samráði við sveitarfélög til að dreifa álagi á innviði þeirra. Flokkurinn vill einnig auðvelda innflytjendum að fá menntun sína erlendis frá viðurkennda með raunfærnimati. Jafnframt á náms- og starfsráðgjöf að standa fullorðnum innflytjendum til boða.
Framsókn vill herða eftirlit á landamærunum og samræma heimildir til brottvísana á einstaklingum sem hafa fengið dvalarleyfi á Íslandi og hafa framið alvarleg afbrot sem ógna allsherjarreglu, almannaöryggi eða almannaheilbrigði.
Viðreisn
Ísland á að vera fjölbreytt og opið samfélag þar sem að fólk, óháð uppruna á að njóta jafnræðis og tækifæra. Á undanförnum árum hefur töluverður fjöldi fólks af erlendum uppruna flust til Íslands, til að vinna og finna ný tækifæri til að blómstra í góðu samfélagi. Við eigum að njóta góðs af menningarlegum fjölbreytilega landsins. Viðreisn vill auðvelda fólki utan EES, sem hingað vill koma, að fá atvinnuleyfi að kanadískri fyrirmynd.
Tilvera fólks af erlendum uppruna á ekki að vera pólitískt þrætuefni og Viðreisn tekur ekki þátt í þeim harkalega málflutningi sem tíðkast í auknum mæli um fólk af erlendum uppruna. Viðreisn telur mikilvægt að stjórnmálaflokkar á Íslandi myndi sér sameiginlega stefnu sem allir geti sætt sig við og hefur ekki í för með sér að fólk í mjög viðkvæmri stöðu verði ítrekað skotspónn í harkalegri pólitískri umræðu.
Ísland getur hvorki verið galopið né algerlega lokað. Við þurfum að geta tekið vel á móti þeim sem þurfa vernd og vilja koma hingað og verða hluti af íslensku samfélagi. Af því leiðir að fjöldinn verður því að vera viðráðanlegur og málsmeðferð má ekki taka of langan tíma.
Mikilvægt er að útlendingum sé auðveldað að læra íslenskuog hafa skal íslenskunámið aðgengilegt og á forsendum hvers og eins. Þetta gerir nútímatækni vel mögulegt. Kunnátta í tungumálinu er lykill að virkri og helbrigðri þáttöku í samfélaginu. Við eigum að læra af reynslu annara þjóða, bæði þeirra sem gert hafa mistök og þeirra sem gert hafa vel í innflytjendamálum.
Sjálfstæðisflokkurinn
Undir forystu Sjálfstæðisflokksins hefur tekist að ná stjórn á landamærunum. Umsóknum um alþjóðlega vernd hefur fækkað gríðarlega og brottvísunum fjölgað. Við munum tryggja áframhaldandi stjórn á landamærunum og auka öryggi fólks með öflugri löggæslu. Útlendingalöggjöfin á að taka mið af löggjöf nágrannalandanna og má ekki innihalda séríslenskar reglur. Löggjöf og reglur um útlendingamál eiga að vera skýrar, sanngjarnar og stuðla að skilvirku ferli við umsóknir og útgáfu dvalar- og atvinnuleyfa.
Ísland á að taka þátt í móttöku umsækjenda um alþjóðlega vernd og veita þeim vernd sem á þurfa að halda í samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar. Samhliða þarf að standa vörð um félagslega innviði.
Sjálfstæðisflokkurinn vill koma upp öruggum búsetuúrræðum og setja upp greiningarmiðstöð á landamærunum. Þeim sem ekki fá alþjóðlega vernd skal gert að yfirgefa landið. Þeir sem ekki eiga í góðri samvinnu við yfirvöld skulu sæta vistun í búsetuúrræði með takmörkunum þar til brottvísun á sér stað. Þá vill Sjálfstæðisflokkurinn vísa þeim úr landi sem hlotið hafa alþjóðlega vernd og brjóta alvarlega af sér. Þeir hælisleitendur sem hingað koma sem þegar hafa hlotið vernd í öðru öruggu ríki skal snúið við innan sjö daga.
Taka á á móti þeim sem vilja koma til landsins til að lifa og starfa. Fólki utan EES, sem hefur fengið starf hér á landi og er með hreint sakavottorð, verði leyft að koma hingað og starfa.
Farsæl aðlögun innflytjenda að íslensku samfélagi felst í því að efla menntun, atvinnuþátttöku og samfélagslega þátttöku þeirra. Bæta þarf aðgengi að íslenskukennslu fyrir útlendinga til að auðvelda þeim að taka þátt í samfélaginu og á vinnumarkaði.
Sjálfstæðisflokkurinn vill setja á fót móttökuskóla fyrir börn af erlendum uppruna þar sem áhersla er lögð á samræmda tungumálakennslu og hæfnimat.
Flokkur Fólksins
Flokkur fólksins vill aðlaga íslenska löggjöf í málefnum hælisleitenda að löggjöf hinna Norðurlandanna. Við viljum taka fulla stjórn á landamærunum og tryggja eftirlit með farþegalistum flugfélaga. Við viljum veita stjórnvöldum heimild til að víkja úr landi einstaklingum með alþjóðlega vernd sem fremja glæpi. Við viljum engu að síður að tekið verði utan um þá sem hingað koma og fá alþjóðlega vernd. Við viljum að stjórnvöld efli íslenskukennslu til innflytjenda og hjálpi þeim að aðlagast íslensku samfélagi.
Sósíalistaflokkurinn
Að útlendingalög landsins verði endurskoðuð frá grunni með mannúð og mannréttindi í öndvegi. Innflytjendabörn skulu eiga rétt á námi í venjulegum hverfisskóla svo í kringum þau myndist eðlilegt tengslanet. Íslenskukennsla sem og móðurmálskennsla skal vera í boði fyrir fólk af erlendum uppruna einnig þau sem komin eru af skólaskyldualdri. Þá skuli börn og ungmenni innflytjenda fá stuðning á öllum skólastigum, ekki síst framhaldsskólastigi. Túlkaþjónusta þarf að vera tryggð af hinu opinbera. Börn á flótta skulu eiga rétt á námi á sama hátt og önnur börn í landinu og séu þeim búnar viðunandi aðstæður. Móttöku flóttafólks skal sinna af alúð og veita fólki hraða og mannúðlega málsmeðferð. Endurskoða þarf þau lög sem við störfum eftir svo sem þeim sem kveða á um svokölluð örugg ríki en virða skal lög sem ríkið hefur sett sér þegar kemur að vernd barna og fólks í viðkvæmri stöðu.
Þá þarf ríkari áhersla að vera lögð á þvermenningu, samtali á milli ólíkra menningarheima innanlands. Yfirvöld eigi ekki viðskipti við fyrirtæki sem brjóta á mannréttindum fólks hvar sem er í heiminum liggi grunur fyrir um slíkt. Einnig skulu yfirvöld tjá sig opinberlega um hverskyns misrétti í alþjóðasamfélaginu til að undirstrika ábyrgð sína. Sósíalistaflokkur Íslands fordæmir aðgerðar- og sinnuleysi íslenskra stjórnvalda á meðan Ísraelsríki fremur skipulagt þjóðarmorð í Palestínu og fremur fjöldamorð í Líbanon með fulltingi Bandaríkjanna. Almennir borgarar og börn eru svelt, skotin, sprengd og brennd lifandi á meðan vestræn stjórnvöld horfa á og aðhafast ekkert til að stöðva stríðsglæpina eins og þeim ber skylda til samkvæmt stofnsáttmála Sameinuðu Þjóðanna. Með afstöðu sinni eru þau samsek. Við krefjumst þess að Ísland slíti stjórnmála- og viðskiptasambandi við Ísrael. Einnig krefjumst við þess að engin hergögn verði flutt til Ísraels um íslenska lögsögu. Íslensk stjórnvöld eiga sömuleiðis umsvifalaust að styðja málsókn Suður Afríku gegn Ísrael fyrir Alþjóðadómstólnum í Haag.
Lýðræðisflokkurinn
Lýðræðisflokkurinn vill verja landamæri Íslands.
Full stjórn verði tekin á landamærum Íslands. Enginn komi til Íslands nema með heimild íslenskra stjórnvalda eða með vegabréfsáritun.
Hæliskerfi (alþjóðleg vernd) verði lagt niður og Ísland taki eingöngu á móti kvótaflóttamönnum eða á grundvelli fjöldaflótta. Ekki verði hægt að sækja um alþjóðlega vernd á Íslandi. Fjármunum er almennt betur varið til að hjálpa fólki á heimaslóðum þeirra.
Viðunandi færni í íslensku verði, að meginstefnu, skilyrði fyrir endurnýjun allra dvalarleyfa.
Standa ber vörð um íslenska tungu og menningu, kristin gildi og þær frjálslyndu lýðræðishefðir sem fullveldi og sjálfstæði Íslands grundvallast á.
Miðflokkurinn
Miðflokkurinn telur að gæsla landamæra og málefni hælisleitenda og flóttamanna kalli á hertar aðgerðir til að vernda íslenskt samfélag. Miðflokkurinn leggur áherslu á að litið sé til reynslu Norðurlandanna varðandi málefni hælisleitenda. Mikilvægt er að útgjöld ríkissjóðs til málefna hælisleitenda og flóttamanna verði hamin og skilvirkni í málsmeðferð aukin.
Miðflokkurinn telur að bregðast verði við þróuninni en hælisumsóknum hefur fjölgað hratt á Íslandi á meðan þeim fækkar í nágrannalöndunum. Þessa þróun verður að stöðva. Aukning skipulagðra glæpa og vísbendingar um aukna starfsemi erlendra afbrotahópa hérlendis kalla á öflug viðbrögð í löggæslu. Nauðsynlegt er að taka Schengen-samkomulagið til endurskoðunar í ljósi breyttra aðstæðna og í ljósi reynslunnar.
Miðflokkurinn leggur áherslu á að standa við skuldbindingar gagnvart alþjóðlegum stofnunum. Um leið er lögð áhersla á að styðja fólk á heimaslóð þar sem fé nýtist sem best og taka við kvótaflóttamönnum í samvinnu við Sameinuðu þjóðirnar.
Miðflokkurinn telur rétt að líta til stefnu danskra jafnaðarmanna hvað varðar endurskoðun hælisleitendakerfisins. Rétt eins og hjá þeim ætti markmiðið að vera að enginn kæmi hingað til að sækja um hæli. Íslendingar þurfa sjálfir að hafa stjórn á því hverjum yrði boðið til landsins og beina fólki í öruggan og lögmætan farveg.
Málefni útlendinga verður að skoða frá mörgum sjónarhornum. Þannig höfum við innflytjendur sem hingað koma til starfa og auðga bæði menningu og efnahag. Mikilvægt er að auðvelda hingað komu menntaðs fólks sem skilar miklu til íslensks atvinnulífs.
Píratar
Píratar ætla að:
- Efla inngildingu fólks sem flyst til landsins.
- Tryggja vernd réttinda erlends launafólks.
- Efla baráttuna gegn mansali.
- Auka aðgengi fólks af erlendum uppruna að menntun.
- Efla menntakerfið til þess að hjálpa börnum með annað móðurmál en íslensku.
- Koma á skilvirkara móttökukerfi mannúðar-, atvinnu-, og dvalarleyfa.
- Auka stuðning við fólk á flótta.
Píratar vilja byggja upp fjölbreytt og farsælt fjölmenningarsamfélag með því að tryggja innflytjendum tækifæri til virkrar þátttöku og sporna gegn fordómum. Píratar leggja áherslu á að vernda réttindi erlends launafólks, berjast gegn mansali, tryggja aðgengi að menntun og einfalda móttökukerfi fyrir útlendinga. Píratar vilja mannúðlega meðferð fólks á flótta og að fólki sé leyft að vinna meðan umsókn er í ferli og að nauðsynleg þjónusta sé tryggð. Píratar leggja mikla áherslu á að vinna að inngildingu fólks sem flyst til landsins, að því sé tryggð tækifæri til að taka virkan þátt í íslensku samfélagi. Þetta krefst aðlögunar á báða bóga. Píratar vilja ráðast í samfélagsátak til að sporna við fordómum, útlendingahatri og hatursorðræðu. Píratar ætla að efla menntakerfið til þess að hjálpa börnum með annað móðurmál en íslensku. Píratar vilja einfalda umsóknarferli dvalar- og atvinnuleyfa sem er nú óþarflega flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Píratar vilja að öllum tegundum dvalarleyfa fylgi óbundið atvinnuleyfi. Píratar leggja til að færa verkefni Útlendingastofnunar til annarra viðeigandi stofnana og einfalda umsóknar- og skráningarkerfi til muna. Einnig skal unnið að því að draga úr lögfræðikostnaði bæði ríkis og umsækjenda með skýrara og einfaldara regluverki. Píratar vilja auka mannúð og lækka kostnað við móttöku flóttafólks með því að leyfa því að vinna meðan umsókn þeirra er til meðferðar og með því að straumlínulaga umsóknarferlið til að auka skilvirkni. Umsóknir um alþjóðlega vernd skulu almennt teknar til efnismeðferðar, og umsækjendum skal veitt sérstakt atvinnuleyfi.
Samfylkingin
Samfylkingin fagnar auknum fjölbreytileika íslensks samfélags og leggur áherslu á mikilvægi inngildingar til að aðfluttir landsmenn njóti jafnræðis á við aðra íbúa. Innleiða þarf heildstæða stefnu í málefnum innflytjenda. Sértækar aðgerðir til að jafna aðstöðumun aðfluttra og innfæddra eru fjárfesting til framtíðar sem skilar auknum félagslegum hreyfanleika og jöfnuði. Samfylkingin leggur áherslu á að koma í veg fyrir að til verði erlend undirstétt á Íslandi sem býr við verri stöðu, aðbúnað og launakjör en aðrir. Til þess þarf að innleiða menntastefnu sem jafnar aðstöðumun barna og atvinnustefnu sem stendur undir lífvænlegum kjörum allra sem hér búa. Taka verður fast á félagslegum undirboðum á vinnumarkaði, vinna gegn launamun og ryðja úr vegi hindrunum sem innflytjendur verða fyrir, jafnt á almennum vinnumarkaði og hjá hinu opinbera.
Þegar kemur að málum fólks á flótta eru það eru einkum þrjú viðmið sem Samfylkingin hefur haft að leiðarljósi. Í fyrsta lagi mannúð, í öðru lagi skilvirkni og í þriðja lagi samræmi við löggjöf annarra Evrópuríkja, þjóðréttarlegarskuldbindingar Íslands, tilmæli Flóttamannaaðstoðar Sameinuðu þjóðanna og fyrirmyndir annars staðar frá sem samræmast grunngildum jafnaðarstefnunnnar. Gera þarf bragarbót á málsmeðferð umsókna um alþjóðlega vernd og auka skilvirkni kerfisins, ekki eingöngu þegar kemur að skjótri afgreiðslu og brottvísun þeirra sem er synjað, heldur ekki síður hjá þeim sem eiga rétt á dvalarleyfi hér á landi enda stuðlar styttri biðtími að minni kostnaði og farsælli inngildingu.
Styrkja þarf Útlendingastofnun til að taka skjótar, faglegar og vandaðar ákvarðanir til að auka skilvirkni og stytta málsmeðferðartíma. Þá leggur Samfylkingin áherslu á réttaröryggi og mannhelgi umsækjenda um alþjóðlega vernd og fólks í umborinni dvöl. Efla þarf innviði og verklag hins opinbera móttökukerfis flóttafólks. Mikilvægt er að virða rétt flóttafólks til fjölskyldusameiningar í samræmi við tilmæli Flóttamannaaðstoðar Sameinuðu þjóðanna enda er fjölskyldusameining grunnforsenda farsællar inngildingar.
Samfylkingin vill fara í markvissar aðgerðir til að vinna gegn andúð, fordómum og hatursorðræðu sem á rætur að rekja til útilokandi þjóðernishyggju og tryggja þar með að aðflutt fólk upplifi sig velkomið og öruggt á Íslandi.
Vinstri Græn
Vinstrihreyfingin – grænt framboð telur að fjölbreytileiki sé styrkur hvers samfélags og að íslenskt samfélag eigi taka þeim fagnandi sem hingað koma óháð uppruna þeirra eða þeim forsendum sem dvölin byggir á. Vinna þarf að markvissri inngildingu í samfélaginu og valdeflingu jaðarsettra hópa.
- Öllum innflytjendum þarf að vera tryggð íslenskukennsla þeim að kostnaðarlausu, á vinnutíma og án launataps. Einstaklingar skulu ekki líða fyrir tungumálakunnáttu sína og uppruna í samskiptum við stjórnvöld og stofnanir. Mikilvægt er að auðvelt aðgengi sé að upplýsingum, túlkun, þjónustu og ráðgjöf, réttindi og skyldur að frumkvæði stjórnvalda. Konur af erlendum uppruna eru oft útsettari fyrir kerfisbundinni mismunun og ofbeldi og skal sérstaklega gætt að réttindum þeirra í allri upplýsingagjöf, stefnumótun og opinberri þjónustu.
- Endurskoða verður skipulag og vinnubrögð Útlendingastofnunar þannig að starfsemi stofnunarinnar taki fullt tillit til Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, Samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og annarra alþjóðlegra mannréttindasamninga.
- Við eigum að taka vel á móti fólki á flótta og umsækjendum um alþjóðlega vernd. Skilvirkni kerfisins á aldrei að vera á kostnað mannúðar- og réttlætissjónarmiða, og afgreiðsla umsókna á að vera skjót og fagleg. Ef aldur barns er á reiki skal barnið ætíð njóta vafans. Sé nauðsynlegt að leggja mat á aldur barns skal gera það með heildstæðu mati og aldrei skal notast við aldursgreiningar á tönnum.
- Mikilvægt er að taka undir ítrekaðar ábendingar Sameinuðu þjóðanna um heimild ríkja til að taka umsóknir til efnismeðferðar. Standa vörð um upphaflegan tilgang Dyflinnarsamstarfsins.
- Vinnumarkaðurinn þarf að meta þá menntun og reynslu innflytjenda og flóttafólks svo flest geti starfað við sitt fag, sjálfu sér og samfélaginu öllu til góða.
- Skapa þarf aðstæður svo innflytjendur hafi jafnan kost á að taka þátt í stjórnmálum.
Fólk sem hingað leitar hefur sömu mannréttindi og aðrir í okkar samfélagi. Fordómar, hatur og tortryggni gagnvart innflytjendum eða útlendingum verða ekki liðnir á Íslandi. Kosningaáherslur Vinstri grænna: https://x24.vg.is/kosningaaherslur-vg/ Stefna Vinstri grænna í málefnum innflytjenda og fólks á flótta: https://vg.is/stefna/innflytjendur-og-folk-a-flotta/
Ábyrg Framtíð
Hér er hægt að nálgast svör úr alþingiskosningunum 2021.